ی ب فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7 صفح ای 6:-89( اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی ** * فر اد خداداد کاشی جعفر عبادی سیدضیاءالدیه کیاالحسیىی خلیل حیدری سبریخ دریبفز: 395/08/02 سبریخ دذیزػ: 395/2/09 چکید ذف ای مب ؼزفی یه وبرخب ای ثب وذ بی ISIC چ بررل ی طی عب ر ػ خذیذ ثزای سخ ی لذرر ا حقبری ث وبر یزی آ ثزای 36 ف ؼز 392-374 اعز. ر ػ رد اعشفبد ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی اعز. شبیح ؾب ید ذ حذ د 98 درفذ ف بیغ ایزا برنآ ید ثی 0 سب 40 درفذ رفشبری غیزرلبثشی داؽش ا ذ. چ ی ش عط برنآح ف بیغ در ایزا طی س ب ر ذی فؼ دی داؽش ش عط ثبسد ی غجز ث میبط آ ب وب ذ اعز. ثز اعبط شبیح غ ا شیبسار خبؿ داد ؽذ ث ثزخی اس ف بیغ وب ؼ سؼزف ثزای افشایؼ رلبثز خبرخی زا ثب اعشب ذارد بی الس ثزای س یذ اردار حق الر ف ؼشی غشزػ فؼب یز بی ف ؼشی در لب ت سؼب ی ب س فی یؽ د. طبق بىدی ياشگان کلیدی:.D22, D24, L3 :JEL سبثغ سقبدفی زسی رلبثز لذرر ا حقبری برنآح ؽبخ ز ز. khodadad@pnu.ac.ir Jebadi@ut.ac.ir kiaalhoseini@mofid.ac.ir kh.heidary@itsr.ir * اعشبد دا ؾ ب دیب ر س زا ایزا دغز ا ىشز یىی: ** دا ؾیبر الشقبد دا ؾ ب س زا ایزا دغز ا ىشز یىی: اعشبدیبر الشقبد دا ؾ ب فیذ س زا ایزا دغز ا ىشز یىی: دا ؾد ی دوشزی دا ؾ ب فیذ ) یغ ذ غئ ( س زا ایزا دغز ا ىشز یىی:
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 8:. مقدم ثبسار بی رلبثز وب ث ای ػ یو ذ و س یذو ذ ب ثب ع د الشقبدی ففز حذاوثز مذار حق را س یذ خ ا ذ د. در مبث ثبسار بی ا حقبری ا حقبر بل ثبػث خ ا ذ ؽذ عطح س یذ وب ؼ یبفش در شید لی ز ثبالسز اس ثبسار بی رلبثشی ثبؽذ. در چ ی حب شی فش یؽ د و س یذو ذ ب س ا بیی دار ذ لی ز حق را ثبالسز اس شی بیی لزار د ذ ای س ا بیی لذرر ا حقبری سؼزیف ی زدد. سؼیی ا ذاس لذرر ا حقبری ث ػ ا اخال و ذ در شبیح خ ة رلبثز وب یىی اس ض ػبر اف ی دبی ای الشقبد ف ؼشی سدزثی اعز. ثزای ا ذاس یزی لذرر ا حقبری در عطح ثبسار یب ف ؼز یب ث ب ب ا ذاس یزی لذرر ا حقبری ر یىزد بی خش فی خ د دارد. دیؾزفز بی ظزی ف رر زفش سیبدی در س ی چ ی اعز. ر ػ بی ا ذاس یزی لذرر ا حقبری اس خ ج بی خش ف لبث سفىیه یثبؽ ذ. ثزای ثب آ ب را یس ا ث ر ػ بی دبرا شزیه غیزدبرا شزیه سفىیه وزد. ػال ثز سمغی ث ذی ف ق ر ػ بی ثزآ رد لذرر ا حقبری ث ر ػ بی عبخشبری غیزعبخشبری ا دب یؽ د. ا جش ز یه اس د ر ػ دبرا شزیه غیزدبرا شزیه یس ا ذ در لب ت ر ػ بی عبخشبری یب غیزعبخشبری لزار یز ذ. سبویذ ر ػ بی عبخشبری ثز ای اعز و س زوش ثبسار مؼ سؼیی و ذ ای در ؽى یزی لذرر ثبساری دارد. ر ػ بی عبخشبری ا ذاس یزی لذرر ا حقبری س عط ار د ب فىزی بر ارد اعشفبد ؽذ. در ای ر ػ ثزای ا ذاس یزی لذرر ا حقبری ثز ظزی سبویذ یؽ د اس ذ بی ردی اعشفبد یؽ د. در مبث ر ػ بی غیزعبخشبری ثز ظزی سبویذ دار ذ. ای ر یىزد ثب ػ ا عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ اس د 980 سب و رؽذ سیبدی د اعز ث ط ری و در حب حبضز ر یىزد غب ت در ا ذاس یزی لذرر ثبسار یب لذرر ا حقبری اعز 2 )اعچ ب غی.)202 اعز. چب ؼ اف ی در ثزآ رد لذرر ا حقبری در ر یىزد بی یبد ؽذ و ج د اطالػبر آ بری ع ا ای اعز و آیب ثب داؽش حذال اطالػبر ا ىب ثزآ رد دلیمی اس لذرر New Empirical Industrial Organization 2 Schmalensee
8; اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی ا حقبری خ د دارد وب ج وبر ثب اعشفبد اس ذ س اثغ زسی سقبدفی ارائ وزد ذ ىبرا )202( ثزای دبعخ ث ای ع ا ر ػ خذیذی را و ػ ب ثزای ثزآ رد وبرآیی ػذ وبرآیی ث ب ب در چبرچ ة ثزآ رد س اثغ س یذ شی یب ع د اعشفبد یؽ د. ذف ای مب ؼزفی ای ر ػ در چبرچ ة ظزی عبس ب ف ؼشی خذیذ ا حقبری در ثی ف بیغ خش ف ایزا اعز. وبرثزد آ ثزای ا ذاس یزی لذرر اطالػبر آ بری اس ضؼیز عبخشبر ف بیغ ایزا ؾب ید ذ اس د ع 36 رؽش فؼب یز ف ؼشی در ایزا 3 رؽش فؼب یز ثزسز اس ظز سؼذاد ؽبغال )حذ د 0 درفذ ث ب ب( شدیه 75 درفذ فز ػ و ث ب بی ف ؼشی حذ د 65 درفذ ارسػ افش د ف ؼز را ث خ د اخشقبؿ داد ا ذ 2 ) زوش آ بر ایزا 392(. ثز ای اعبط فزضی ای اعز و»رفشبر س یذو ذ ب ف ؼشی ایزا غیزرلبثشی اعز.«ث ػجبرر دی ز عبخشبر ف ؼز ایزا ا حقبری اعز. ای مب یو ؽذ ثب اعشفبد اس ثزآ رد 3 برنآح فزضی ف ق را آس و ذ. در ای راعشب در ثخؼ د ادثیبر ض ع زث ط ث ر ػ بی ثزآ رد لذرر ا حقبری ثزخی طب ؼبر دیؾی ثیب یؽ د در ثخؼ ع ث ر ػ سحمیك ؼزفی ذ داد ب اخشقبؿ یبفش اعز در ثخؼ چ بر یبفش بی سحمیك ثزآ رد ذ ؽزح داد ؽذ در دبیب شید یزی دیؾ بد بی مب ارائ ی زدد. 6. مريری بر ادبیات دظ اس آ ى ارائ وزد ذ خب 4 راثی غ )933( اد ارد 5 چ جز ی )933( ا حقبر ظزی را چ ذخب ج 6 ز ز )934( ؽبخ ا ذاس یزی لذرر ا حقبری را طزح وزد. ای ؽبخ اس غجز ؽىبف لی ز حق شی بیی س یذ آ در یه ث ب یب ف ؼز ث لی ز آ حق حبعج یؽ د. طب ؼبر سدزثی فزا ی ثؼذ اس طب ؼ 7 ا سب )974( ثب اعشفبد اس Kumbhakar, Baardsen and Lien 3 Markup 4 Robinson, J. 5 Chamberlain, E. 6 Lerner, A. P. 7 Iwata 2 طزح آ بر یزی اس وبر ب بی ف ؼشی د فز وبرو ثیؾشز عب 392.
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 8< سى یه بی الشقبدع دی ث ظ ر ثزآ رد لذرر ثبسار یب درخ ا حقبری ف بیغ ا دب ؽذ اعز. در ای طب ؼبر ؽبخ دبی ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری ؽبخ ز ز اعز. ثزع ب )989( ج ا طب ؼبر ف ؼشی جش ی ثز الشقبدع دی را»عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ«(NEIO) ب ذاری وزد. ثؼذ اس آ ا شؾبر داد بی رع ی اس یه طزف دیؾزفز سى یه بی الشقبدع دی اس ع ی دی ز س ی طب ؼبر سدزثی فزا ا ی را ثزای ثزآ رد لذرر 3 2 ا حقبری فزا د. ثزای ثب اهلل ىبرا )203( اع ب چغی )202( ا ری ثزیب )202( اعز. 4 دز ف دی زا )2007( ز ری ثز طب ؼبر خش ف دار ذ. در ایزا ث ظ ر ثزآ رد لذرر ا حقبری ثبسار ب ف بیغ طب ؼبر خش فی ا دب ؽذ ضؼیز دارد. ؽ یىیسبػ ر سی درخ رلبثز ا حقبر ف بیغ )393( ثب ث ز یزی اس ذ غیزعبخشبری ؽبخ ز ز را ثب ر یىزد دبرا شزیه رد ارسیبثی لزار داد ا ذ. یبفش بی مب ا حقبر ثز ؽىبف یب لی ز حق شی بیی را سبییذ یو ذ. چ ی ثزرعی ر ذ ؽبخ ز ز ثز ث ج د ا ذن ؽزایط رلبثشی طی د ر رد ثزرعی دال ز خذادادوبؽی ىبرا )393( در طب ؼ خ د لذرر ا حقبری ثخؼ ف ؼز ایزا اثزار آ را ثز رؽذ الشقبدی ثب اعشفبد اس ر یىزد برنآح در سا ثزرعی د ا ذ. شبیح ؾب ید ذ یىذی ز ثب ىبری ث ث ب ب ف بیغ درفذ 9 در شید آ ب یدزداس ذ. ی یز ذ و رلبثز حذ د ث ب ب در الشقبد وؾ ر دز ث وب ؼ ضزیت رؽذ الشقبدی در ایزا ؽذ اعز. چ ی دض یب ىبرا )390( ثب اعشفبد اس ر یىزد بدبرا شزیه ؽىبف ثی لی ز شی بیی را در لب ت یه ذ و ر یی ثزرعی وزد ذ. شبیح ؾب ید ذ حذ د 50 درفذ ف بیغ دارای لذرر ا حقبری ث د س ا غش ا ذ ؽىبف ؼ بداری ثی لی ز شی بیی ایدبد و ذ. ثزرعی ثزخی اس سزی طب ؼبر زث ط ث سؼیی درخ لذرر ا حقبری ثبسار یب ف بیغ در عطح ثی ا ی داخ وؾ ر ؾب داد دیؾزفز بی سیبدی در ث ج د ر ػ بی سخ ی Bersnahan 2 Ullah, Ghani and Javed 3 Aguirregabiria 4 Perloff, Karp and Golan
8= اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی ثزای لذرر ا حقبری ثز ج بی ؽبخ ز ز ؽى زفش اعز. اس طزف دی ز طب ؼبر سدزثی و ؽ بخز ضؼیز رلبثز ا حقبر ف بیغ ث د ا ذ چب ؾی در رد داد بی در دعشزط ثزای سخ ی ذ ظزی خ د داؽش ا ذ. ا ب دیؾزفز سى یه ب س چب ؼ و ج د داد ب را اس ثی جزد اعز سیزا رفغ ای چب ؼ ػ ذسب ث عغبر ا شؾبر د ذ آ بر زث ط یؽ د. ا ب آ ب یش ػ ب ثب چب ؼ بی ث دخ ای اخ غش ذ ث بثزای ثزخی دض ؾ زا درفذد ثزآ ذ ا ذ اس سى یه بیی اعشفبد و ذ و یبس ث اطالػبر آ بری و شزی داؽش ثبؽ ذ. یىی اس ای آ ری ب ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری اعشفبد اس س اثغ زسی سقبدفی اعز. وب ج وبر ىبرا )202( دظ اس ثیب چ ذی ضؼف ؽبخ ز ز در رد حبعج لذرر ا حقبری ب ذ در ظز زفش خطب بی ث ی یبثی فی ؽذ مذار ػذدی ؽبخ در طب ؼبر سدزثی بؽی اس ایغشب ث د فبدق ج د فزك ثبسد ی ثبثز ث میبط در بی رد طب ؼ حذ دیز بی داد یا ثز شی بیی سالػ وزد ذ ثزای غ ج ثز ضؼف بی ثبال خق فب چب ؼ و ج د داد ای ر ؽی خذیذ ثب اعشفبد اس ذ س اثغ زسی سقبدفی ارائ و ذ و ػ ب ثزای ثزآ رد اعشفبد ع د وبرآیی یؽ د. غشزػ اعز. ثزای ثب اس ای اعشفبد ػذ وبرآیی ر ػ ث ب ب اس طزیك ثزآ رد سبثغ س یذ شی یب ثزای سخ ی لذرر ا حقبری ف بیغ در حب 2 ا ریب اعشبی جبوظ )202( ثزای ثبسار ا ىشزعیش وب یفز یب ب غ 4 3 ىبرا )204( در عغ الشقبد ا زصی دا ؾ ب و ثزای ثبسار ع آ ثبیزخی 5 آسا )204( ثزای لذرر ا حقبری ثب ه زا ی دش 6 ىبرا )205( ثزای ف بیغ 7 غذایی ایبالر شحذ آ زیىب اعشفبد وزد ا ذ. در ثخؼ ع دظ اس ؼزفی ای ر ػ اس آ ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری ف بیغ ایزا اعشفبد خ ا ذ ؽذ. ز ری ثز ذ بی سقبدفی زسی وبرثزد بی آ را در طب ؼبر وب ج وبر ی )2000( و ی دی زا )2005( وب ج وبر )2006( زی )2009( یس ا یبفز. 2 Orea and Steinbuks 3 Germeshausen, Pankeb and Wetzelb 4 Cologne 5 Bairagi and Azzam 6 Lopez, Zheng and Azzam 7 لبث س خ اعز و دش آسا اس خ دا ؾ ذا ی غش ذ و در س ی طب ؼبر عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ دعشب رد بی لبث الحظ ای داؽش ا ذ فبحت ر ػ یثبؽ ذ.
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 95 7. ريش تحقیق ي معرفی مدل ا ی ثبر ز ز) 934 ( ؽبخقی ظزی ارائ د و ثز دبی آ ثش ا لذرر ثبسار را ا ذاس یزی وزد. ای ؽبخ ث ف رر سؼزیف یؽ د و لی ز حق یب عشب ذ - شی بیی س یذ حق یب عشب ذ ؽبخ ز ز اعز. ای ؽبخ ثی ففز یه سغییز یو ذ. ففز ثیب ز رلبثز وب یه ؾب د ذ ا حقبر وب اعز. زچ اس ففز ث یه شدیه ؽ ی اس درخ رلبثز وبعش ؽذ ثز درخ لذرر ا حقبری اضبف یؽ د. اس آ دب و ؼ ال اعشفبد اس آ ثزای ث دعز آ رد ثزای حممب غیزلبث ؾب ذ اعز یه ر یىزد ثزآ رد سبثغ شی و طب ؼبسی ب ذ اعز. ایز ىبرا )2002( 2 فزا )999( عبس ب ر ػ آی ی ز ف ؼشی شی بیی ثزآ رد یو ذ. 3 ىبرا )995( سدزثی خذیذ اعز و ؽبخ ز ز اع ب چغی ای ر یىزد را ث وبر زفش ا ذ. )202( ا ری ثزیب سخ ی عی ث را )202( دز ف )2007( ثزع ب )989( ای ر یىزد را ث ط ر وب ؽزح داد ا ذ. ر یىزد دی ز غیز غشمی ىبرا حذ دیز سخ ی غشمی سبثغ شی ر یىزد عبس ب ف ؼشی سدزثی خذیذ ای اعز و آ ب ػال ثز ؽز ط خش ف ثزای ی وبال ب عبخشبر ثبسار یبس ث داد بی زث ط ث مبدیز عشب ذ لی ز ػ ا س یذ دار ذ و ػ ب در دعشزط یغش ذ. ثزای ر بیی اس ای حذ دیز اعشفبد اس س اثغ سقبدفی زسی دیؾ بد ی زدد. ای ر یىزد فزك یو ذ و سبثغ س یذ اعشب ذارد ث ف رر اعشفبد ؽذ در س یذ عشب ذ اعز. و غیز فی دارای ؾشك د یثبؽذ. شاد سبثغ س یذ اعز و سبثغ ثجز غیزوب ؾی در عشب ذ ثزداری اس بد بی ؽبخ سغییزار سى صی یثبؽذ. سبثغ س یذ سبثؼی ش ب ی حذال شی و یه سبثغ شی و ث ف رر ثزداری اس لی ز ػ ا س یذ اعز. ای اعز. س ب ی و ثبسار رلبثشی ثبؽذ لی ز ثزاثز شی بیی برنآح ثزاثز ففز اعز. در ف رسی و لی ز ثشريسز اس شی بیی ؽ د ثبسار ث ع ز ا حقبر زایؼ خ ا ذ داؽز. ا ز ث خبی ؽبخ ز ز اس راثط - θ ثزای حبعج Weiher, Sickles and Perloff 2 Wolfram 3 Aiginger, Brandner and Wüger
9 اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی برنآح اعشفبد ؽ د. یه ارسػ ثجز ثزای θ دارد. ث ػجبرر دی ز )( دال ز ثز رفشبر غیزرلبثشی در ثبسار حق ثجز ث د θ ث ای ؼ ب اعز و لی ز ثشريسز اس شی بیی اعز. چ مبدیز ثجز غش ذ ثب ضزة طزفی راثط )( در غجز خ ا ی داؽز: )2( اس آ دب و ثزاثز ع فز ػ یب ارسػ عشب ذ اس شی و اعز ػ ب داد بی آ در اطالػبر آ بری لبث دعشزط اعز. در ادا ثزای سجذی ب ؼبد )2( ث یه سغب ی اس دبرا شز اعشفبد یؽ د. ث بثزای : μ )3( در راثط )3( دبرا شز غیز فی ؽىبف ثی لی ز شی بیی س یذ حق را ؾب ید ذ و لذرر ا حقبری یب برنآح سؼزیف یؽ د. برنآح ففز دال ز ثز رفشبر وب ال رلبثشی یب رلبثز وب برنآح ثشريسز اس ففز ؾب د ذ رفشبر غیزرلبثشی اعز. برنآح ث ف رر غشمی اس راثط )3( لبث حبعج یغز سیزا اطالػبر وؾؼ شی غجز ث س یذ در اخشیبر دض ؾ زا یغز. ث بثزای یبس ث سخ ی غیز غشمی شی بیی اعز. اس طزف دی ز ى اعز مذار ع ز چخ راثط )3( ث عی شغیز بی غیزلبث ؾب ذ شبثز ؽذ ثبؽذ. ثزای اػ ب ای اثزار یه ػب خطبی شمبر د طزف ب ذ )3( اضبف ی زدد. )4( ε در ع ز راعز راثط حب ا ز فزك ؽ د و سبثغ شی ثزای یه ث ب یب ف ؼز ث ف رر ثبؽذ در ػ فز سبثغ شی ث ؽى سجؼی ا ؼطبفدذیز سزا غ ي ا شخبة داؽز: ؽ د خ ا ی س خ ؽ د و ؽبخ ز ز ث ف رر ای د یه راثط س بظز یه ث یه دار ذ ث بثزای یس ا ؽز:. سؼزیف یؽ د و ثب θ سؼزیف ؽذ در ای ر ػ شفب ر اعز ا ب
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 96 )5( ( ) t tt t در راثط )5( سؼزیف شغیز ب ب ذ ذؽش اعز. اس آ دب و ذف ای مب ثزآ رد برنآح در راثط )4( اعز یبس ث ثزآ رد سبثغ شی یغز سیزا ا ز اس راثط )5( غجز ث س یذ ؾشك زفش ؽ د راثط سیز ث دعز یآیذ. t )6( لبث س خ اعز و راثط )6( وؾؼ شی ای را ا ذاس یزی یو ذ و ب ؼى ط ؼیبر ثبسد ی ث میبط )RTS( اعز. ای ف در راثط )7( ؾب داد ؽذ اعز. )7( ا ز راثط )6( در راثط )4( خبی ذاری ؽ د خ ا ی داؽز: )8( س خ ؽ د و خطبی سزویجی ( μ( در راثط )8( دلیمب ؾبث خشء خطبی سبثغ شی سقبدفی زسی اعز و خشء خطبی μ یه خطبی یه طزف غیز فی اعز خشء خطبی یه خطبی د طزف شمبر اعز سخ ی راثط )8( ث وبر زفز )وب ج وبر ر ػ حذاوثزعبسی ث ب ؽذ اعز. ث بثزای یس ا ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی ε را ثزای 2000(. ر یىزد سبثغ سقبدفی زسی یه 2 درعز بیی اعز و ثز فز ك س سیؼی سیز ثزای اخشای خطبی سقبدفی ثبیذ وزد: ) چ فزك ؽذ سبثغ شی در راثط )5( اس درخ یه در لی ز بد ب اعز دظ ثبؽذ و اػ ب آ در راثط )8( غشزػ آ راثط )9( را حبف خ ا ذ Kumbhakar and Lovell 2 Maximum Likelihood Estimation
97 اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی - t )9( و اس سمغی لی ز س ب ی بد ب ث یه بد ؾخ ث دعز یآیذ. ثزای ثب ا ز س ب ع بد یز ی وبر عز بی بد بی اعط ای داؽش ثبؽی اس سمغی لی ز بد بی عز بی اعط ای ثز لی ز بد یز ی وبر ػ ال لی ز د ػب ث عی لی ز یز ی وبر ز ب ؽذ اعز. اس آ دب و برنآح در ر اثط ثبال ث ؽى ؾب داد و : )0( θ سؼزیف ؽذ اعز ث بثزای یس ا θ ث بثزای دظ اس سخ ی μ دبرا شز بی ر اثط )9( اس راثط سیز θ ثزآ رد یؽ د. t )( در بیز ثب اعشفبد اس سیز حبعج د. سخ ی سد ؽذ اس راثط )( یس ا ؽبخ ز ز را ث ؽى θ θ θ θ )2( ر ػ خبی شی ثزای ثزآ رد راثط )9( اعشفبد اس ر ػ فبر دزای ز )995( یب سبثغ فبف ای بد ب ث ػ ا سبثغ سجذی ی سبثغ شی اعز و در ای ف رر ثزاعبط سبثغ سجذی ی بد ای راثط سیز ث دعز خ ا ذ آ ذ: t )3( و - یثبؽذ. ای غجز اس سمغی مذار س ب ی بد ب ث مذار یه بد ؾخ ث دعز یآیذ. ثزای ثب ا ز س ب ع بد یز ی وبر عز بی بد بی اعط ای داؽش ثبؽی اس سمغی مذار بد بی عز بی اعط ای ثز مذار بد Färe and Primont
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 98 یز ی وبر ػ ال مبدیز د ػب دی ز ث عی مذار یز ی وبر ز ب ؽذ اعز در شید در راثط )( ث خبی خزج وغز و وؾؼ شی ای ثزاعبط لی ز ػ ا اعز یس ا وؾؼ شی ای را ثزاعبط سبثغ سجذی )راثط )3(( خبی شی د برنآح را ث ب ر ػ ثزآ رد وزد. ثزای ثزآ رد وؾؼ شی ای خ ز ثزآ رد برنآح ثب ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی یس ا اس سبثغ سجذی فبف ای اعشفبد وزد. در ای طب ؼ ذ ر زعی ی سبثغ سقبدفی زسی ثزای 36 رؽش فؼب یز )وذ چ بر رل ی )ISIC )3( ث ؽى سیز ؾب داد یؽ د. )4( د ر س ب ی - 374 392 زسجط ثب راثط t t t t t t t t و ع فز ػ اس شی و عشب ذ بریش غجز بد عز بی ث یز ی وبر بریش غجز بد اعط ای ث یز ی وبر شغیز ر ذ س ب ی اعز. شغیز اثغش ای ذ اس داد بی غجز ارسػ فز ػ ث شی و زث ط ث 36 وذ چ بررل ی ISIC یب ثز اعبط داد بی شؾزؽذ طزح وبر ب بی ف ؼشی 0 فز وبرو ثیؾشز زوش آ بر ایزا اعشخزاج حبعج ؽذ اعز. شغیز بی س ضیحی یش ؽب ارسػ عشب ذ سؼذی ؽذ ثب ؽبخ لی ز س یذو ذ ثخؼ ف ؼز ع ػب س یذ اعز. سؼذاد یز ی وبر ز وذ چ بررل ی ارسػ بد بی اعط ای و ؽب ا زصی عبیز بد بی اعط ای اعز. ای شغیز ثب ؽبخ لی ز قزف اعط ای زث ط ث ثخؼ ف ؼز سؼذی ؽذ اعز. بد خ دی عز بی یش خ د یغز ث بثزای ثزای مب حبضز ثزآ رد زدیذ ثب ؽبخ لی ز عز بی ذاری بخب ثخؼ ف ؼز سؼذی زدیذ. ر ػ ثزآ رد خ دی عز بی ثزای ز وذ چ بررل ی در ادا ثیب خ ا ذ ؽذ. چ ی ث ظ ر ثزآ رد ذ یبد ؽذ اثشذا شغیز بد بی اعط ای خ دی عز بی ثز سؼذاد یز ی وبر سمغی زدیذ عذظ بریش طجیؼی ای غجز ب در ذ ارد ؽذ. س عط ز افشار ثزآ رد ؽذ ثزاعبط آ یس ا برنآح را در ز وذ چ بررل ی ثزای عب بی رد طب ؼ ثزآ رد د. چ ی ث ظ ر سخ ی خ دی عز بی اثشذا راثط سیز ثزآ رد ؽذ. )5( ( )
99 اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی دظ اس ثزآ رد راثط )5( آ شی بریش زفش اس ضزایت اس راثط ث دعز آ رد خ دی عز بی ز وذ چ بررل ی در عب 373 ثزآ رد ؽذ. در بیز اس راثط سیز خ دی عز بی خب طی عب بی - 374 392 ثزای 36 وذ چ بررل ی ISIC )6( حبعج ؽذ. t ( - ) t- t در ادا لج اس سخ ی سح ی شبیح ذ فش ی اعز طبثك طب ؼ ث سی ىبرا )202( ذ سقبدفی زسی اس حبظ آ بری یه ذ ر زعی ی ثب خطبی سزویجی اعز و در چبرچ ة زس س یذ یب زس شی ثزآ رد یؽ د. چ ی خشء خطبی سزویجی ػذ وبرآیی در ای ذ ب طی س ب ثبثز یب شغیز در ظز زفش یؽ د. اس طزف دی ز ا ىب خذاعبسی اثزار ب ی احذی ؾب ذ ؾذ اس خشء ػذ وبرآیی خ د دارد و ش بعت ثب ز وذا اس ای فز ك ر ػ بی خش فی ثب س خ ث داد بی مطؼی یب سبث یی دیؾ بد ؽذ اعز. ای ر ػ ب در یه طیف غشزد لزار ی یز ذ و در یه عز آ ر ػ بیی اعز و س ب اثزار 2 س ب ی غیزلبث ؾب ذ احذ ب را ث ػذ وبرآیی شغت یو ذ آی ز ىبرا )977( در عز دی ز طیف ر ػ بیی و اثزار ب ی احذی سغییز س ب ی ؾب ذ ؾذ را اس ػذ وبرآیی 3 خذا در ظز ی یز ذ زی )2005(. ثب خ د ای طیف غشزد اس ر ػ بی ثزآ رد چ خشء خطبی غیز فی برنآح شید س ب ی اثزار ؾب ذ ؾذ س ب ی احذی اعز در یه وبرثزد غیز ؼ اس ذ سقبدفی زسی وب ج وبر ىبرا ) 202 : )5 خذاعبسی آ ب ا یز خ ا ذ داؽز. ث بثزای ر یىزد آی ز ىبرا )977( ثزای ثزآ رد برنآح اعشفبد ؽذ اعز. 8. وتایج تجربی ثزای اط ی ب اس خؼ ی ج د ثزآ رد ب اثشذا 4 آس دیىی ف ز سؼ ی یبفش شغیز ب ا دب ؽذ. Pelotti, Daidone, Ilardi and Atella 2 Aigner, Lovell and Schmidt 3 Green 4 Augmented Dickey Fuller
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 9: شبیح ؾب داد شغیز ب در عطح ایغشب غش ذ. عذظ ثب اعشفبد اس ز افشار اعشبسب سبثغ زسی سقبدفی راثط )4( ثب ر یىزد آی ز ثزآ رد ؽذ. لج اس حبعج برنآح ای فزضی ثزرعی ؽذ و آیب ثزآ رد ثبیذ در چبرچ ة ر زعی حذال زثؼبر ؼ ی ثب خشء خطبی اعشب ذارد ا دب ؽ د یب در لب ت ˆ it ) ثب مذار 760 0 ( سبثغ سقبدفی زسی آ بر چید زث ط ث ای فزضی درخ آسادی یه دال ز ثز رد فزضی ففز دارد ث بثزای ذ ثبیذ ث ف رر سقبدفی زسی ثزآ رد ؽ د. دظ اس سخ ی ذ t t اعشخزاج زدیذ. t ŷ it ب خشء راثط )4( خطبی غیز فی اعز ب وؾؼ شی ای ثزاعبط سبثغ سجذی فبف ای ثز اعبط بد بعز. اس سمغی ای د دبرا شز برنآح حبعج ؽذ. ؼى ط وؾؼ شی ای ثبسد ی ث میبط ث دعز آ ذ. چ ی اس شبیح ثزآ رد ؾب ید ذ یب ی برنآح در عطح س ب ی وذ بی چ بررل ی ISIC ثزاثز ثب 23 درفذ اعز یؼ ی ف بیغ خش ف لی ز حق الر خ د را ث ط ر ش عط 23 درفذ ثبالسز اس شی بیی سؼیی وزد ا ذ )خذ (. ث ػجبرر دی ز یه رفشبر رلبثز ا حقبری در ثخؼ ف ؼز ایزا خ د دارد. ث بثزای فزضی مب سبییذ ی زدد. چ ی یب ی ثبسد ی ث میبط 0/95 اعز و و چهسز اس یه اعز )خذ (. )RTS( جديل. خالص وتایج برآيرد مارکآپ ي بازد ی ب مقیاس در صىایع ایران متغیر تعداد مشا دات میاوگیه اوحراف استاودارد حداقل حداکثر 3/65 0/02 0/2 0/24 25 ػب ػذ وبرآیی 3/57 0/02 0/20 0/23 25 برنآح 3/36 0/78 0/0 0/95 25 ثبسد ی ث میبط جغ: یبفش بی دض ؼ ای یبفش ؾب ید ذ ف بیغ وؾ ر اس فزف بی بؽی اس میبط ث ز ذ یغش ذ. ث بثزای عیبعز ذارا ثخؼ ف ؼز ایزا یس ا ذ ثب فزا عبسی ثغشز الشقبدی غشزػ فؼب یز بی ف ؼشی در لب ت سؼب ی ب س عؼ ثبسار بی فبدراسی ف بیغ را ث ع ز اعشفبد اس فزف بی بؽی اس میبط ذایز و ذ.
9; اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی شبیح ثزآ رد برنآح ؽبخ ز ز ثب ر یىزد س اثغ سقبدفی زسی ؾب ید ذ و در د ع حذ د 98 درفذ ف بیغ لی ز را ثیؼ اس 20 درفذ ثبالسز اس شی بیی سؼیی وزد ا ذ و رفشبری غیزرلبثشی داؽش ا ذ. خشییبر ای شبیح ؾب ید ذ و 2/2 درفذ ف بیغ ؽب ع ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( اس برن آح و شز اس 0 درفذ ثزخ ردار غش ذ یؼ ی رفشبر رلبثشی دار ذ. 43 درفذ ف بیغ ؽب 58 ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( برنآح ثی 0 سب 20 درفذ داؽش ا ذ. 37/5 درفذ ف بیغ ؽب 5 ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( برنآح ثی 20 سب 30 درفذ داؽش ا ذ. چ ی 7 درفذ ف بیغ ؽب 24 ف ؼز )یب رؽش فؼب یز( برنآح ثیؼ اس 40 درفذ داؽش ا ذ و رفشبری وب ال غیزرلبثشی را ؾب ید ذ. ای شبیح ثب طب ؼبر خذاداد ىبرا )393( و ثیب ؽذ 9 درفذ ف بیغ رفشبر غیزرلبثشی دار ذ ؽ یىی سبػ ر سی )393( و دال ز ثز برنآح ثی 30 سب 40 درفذ در اوثز ف بیغ دارد غ یثبؽذ. در مبث ثزخی طب ؼبر ب ذ دض یب شید یزی وزد ا ذ و س ب 50 درفذ ف بیغ دارای لذرر ا حقبری غش ذ. ای شید اس ثزآ رد درفذ ا حقبر در ای مب و شز اعز ا ب چ ب درفذ ثبالیی اس ا حقبر در ف بیغ ایزا را ؾب ید ذ ث بثزای یس ا فز ثب شبیح ای مب عبس بر اعز. چ ی طجك ثز الؼیز بی الشقبدی وؾ ر اعز. ثزای ثب لی ز حق الر س یذ داخ ار ثبالسز اس حق الر ؾبث ارداسی اعز یب اس دعز داد ثبسار بی فبدراسی ثزخی اس حق الر ف ؼشی ث د ی بس ا ی رلبثز لی شی اعز یب ث ز ری دبیی ػ ا س یذ اس ای خ اعز. جديل 6. تعداد ي درصد فراياوی صىایع بر حسب درصد مارکآپ مارکآپ)وسبت قیمت ب سیى و ایی( سب 0 درفذ تعداد رشت فعالیت)صىعت( 3 58 5 24 درصد فراياوی 2 /2 43 /3 37 /5 7 0 سب 20 درفذ 20 سب 30 درفذ ثیؼ اس 30 درفذ جغ: یبفش بی دض ؼ
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( 9< شبیح ثزآ رد برنآح رؽش فؼب یز بی ف ؼشی ایزا طی عب بی 374-392 ؾب ید ذ ػذد برنآح ث ط ر ش عط /23 اعز. یؼ ی لی ز حق الر ف بیغ ث ط ر ش عط 23 درفذ ثبالسز اس شی بیی سؼیی ؽذ اعز و ؾب د ذ یه رفشبر رلبثز ا حقبری در ثخؼ ف ؼز ایزا اعز. چ ی یبفش ب ؾب ید ذ ثزخالف ا ذاف سؼیی ؽذ در اع بد ثبالدعشی وؾ ر اس خ ع ذ چؾ ا ذاس 20 عب عیبعز بی و ی الشقبد مب شی ثز ب بی س عؼ ج ی ثز ضز رر غشزػ رلبثز خ یزی اس سؾذیذ ا حقبر در طی س ب س ا بیی ف بیغ در سؼیی لی ز ثبالسز اس شی بیی یب ب لذرر ثبسار افشایؼ داؽش اعز ث ط ری و برنآح ف بیغ اس ش عط 20 درفذ در عب 374 ث ش عط 27 درفذ در عب 385 افشایؼ یبفش اعز. عذظ سب عب 388 وب ؼ ؾب ید ذ د ثبر در عب 392 ث 23 درفذ افشایؼ ییبثذ و چ ب ثبالسز اس درفذ برنآح در عب 374 اعز )خذ 3(. ث بثزای الذا بر دیؼثی ی ؽذ در ل ا ی مزرار فؼ ی ش ا غش اعز ثز ػ بیذ عیبعز بی خذیذی ثزای غشزػ رلبثز الس اعز. ثزای ای ظ ر ثزرعی سدزث وؾ ر بی س عؼ یبفش درط بی فیذی ثزای ایزا خ ا ذ داؽز. جديل 7. مت سط مارکآپ صىایع ایران طی سال ای 8;7-6=7 سال 374 375 376 377 378 379 380 38 382 مارکآپ /20 /22 /20 /2 /24 /23 /23 /24 /22 شاخص لرور 0/7 0/8 0/6 0/7 0/20 0/8 0/9 0/9 0/8
9= اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی سال 383 384 385 386 387 388 389 390 39 392 یب ی جغ: یبفش بی دض ؼ مارکآپ /23 /25 /27 /25 /25 /2 /2 /2 /26 /25 /23 شاخص لرور 0/9 0/20 0/2 0/20 0/20 0/7 0/7 0/8 0/2 0/20 0/9 9. وتیج گیری ي پیشى اد ا در ای مب اس ر یىزد دبرا شزیه س اثغ سقبدفی زسی ثزای ثزآ رد لذرر ا حقبری ف بیغ وبرخب ای ایزا اعشفبد ؽذ اعز و در الغ ر ػ خذیذ شفب ر اس ر یىزد بی لج ی ب ذ ر ػ بی عبخشبری یب عبس ب ف ؼشی وبرثزدی خذیذ اعز. یض ی ای ر یىزد آ اعز و یبس ث حذال داد ب دارد. چ ی شبیح ؾب داد و ش عط ثبسد ی غجز ث میبط ف بیغ در ایزا و شز اس یه اعز در د ع شدیه 98 درفذ ف بیغ ایزا رفشبری غیزرلبثشی داؽش ا ذ. چ ی برنآح ف بیغ در طی س ب رد طب ؼ فؼ دی ث د اعز. ای شبیح ثب طب ؼبر خذاداد ىبرا )393( و ثیب ؽذ 9 درفذ ف بیغ رفشبر غیزرلبثشی دار ذ ؽ یىی سبػ ر سی )393( و دال ز ثز برنآح ثی 30 سب 40 درفذ در اوثز ف بیغ دارد غ اعز. در مبث ثزخی طب ؼبر ب ذ دض یب شید یزی وزد ا ذ و س ب 50 درفذ ف بیغ دارای لذرر ا حقبری یثبؽ ذ.
یز فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( :5 در ز ف رر یبفش بی مب ؾب ید ذ طی عب بی اخیز ثز خالف سبویذ عیبعز ب ا ذاف اع بد ثبالدعشی وؾ ر ثز غشزػ رلبثز وب ؼ ا حقبر ث ب بی ف ؼشی رفشبری ا حقبری داؽش ا ذ سز اس آ لذرر ا حقبری آ ب طی س ب ر ث افشایؼ ث د اعز. ثز ای اعبط ضز رر دارد و عیبعز بی ف ؼشی خ د در راعشبی وب ؼ ا حقبرار سغییز خ ز د ذ. ثزای ثب ا شیبسار خبؿ ث ثزخی اس ف بیغ غ ؽ د. چ ی ثب س خ ث سدزث ثجز ث ج د رلبثز سحز فؾبر رلجبی خبرخی س فی یؽ د ثزای ایزا ف بیؼی و عب ب اس د را سادیؾب ذؽش ثب عیبعز وب ؼ سؼزف ب در ؼزك رلبثز خبرخی لزار ذ. در مبث اعشب ذارد بی ط ئ ثزای س یذ اردار حق الر ف ؼشی ثزلزار ؽ د. در بیز ثب س خ ث فزف بی بؽی اس میبط دبیی ف بیغ در ایزا س فی یؽ د عیبعز ذارا ثب فزا عبسی ثغشز الشقبدی ثبػث غشزػ فؼب یز در لب ت سؼب ی ب ؽذ ف بیغ را ث ع ز اعشفبد اس فزف بی بؽی اس میبط ذایز و ذ. مىابع دض یب خ ؾیذ خذاداد وبؽی فز بد ؽ یىی سبػ ح ذ جی )390(. ارسیبثی ؽىبف ثی لی ز شی بیی در ف بیغ ایزا. د الشقبد مذاری )26(:95 2. خذاداد وبؽی فز بد ؽ یىی سبػ ح ذ جی را ی آساد ع ب )393(. لذرر ا حقبری در ثخؼ ف ؼز ارسیب یث سأثیزار آ ثز رؽذ الشقبدی ایزا ثب اعشفبد اس ر یىزد برنآح در سا. فق ب رؽذ س عؼ الشقبدی )9(:95-4. 5 ؽ یىی سبػ ح ذ جی ر سی ػ ی )393(. حبعج دبرا شزیه ؽبخ ز ز ارسیبثی درخ رلبثز ا حقبر ف بیغ ایزا. فق ب ذ غبسی الشقبدی )3)27((: 8 7-89. زوش آ بر ایزا طزح آ بر یزی وبر ب بی ف ؼشی 0 فز وبرو ثیؾشز عب بی 74-92. - - - - - Aigner, D. K. & Lovell and Schmidt, P. (977). Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Function Models. Journal of Econometrics, 6: 2 37. - Aguirregabiria,V. )202(. Empirical Industrial Organization: Models, Methods, and Applications. Available: https://www.researchgate.net/publication/266868384_empirical_industrial_orga nization_models_methods_and_applications.
: اوداز گیری قدرت اوحصاری صىایع ت لیدی در ایران< ريیکرد ت ابع تصادفی مرزی - Aiginger, K. Brandner, P. and Wüger, M. (995). Measuring market power for some industrial sectors in Austria. Applied Economics, 27(4): 369-376. - Bairagi, S. and A. Azzam. (204). Does the Grameen Bank Exert Market Power over Borrowers. Applied Economics Letters, 2:866-869. - Belotti, F., Daidone, S., Ilardi, G. and Atella, V. (202). Stochastic frontier analysis using Stata. CEIS Tor Vergata, Research Paper Series, Vol. 0, Issue 2, No. 25. - Bresnahan, T. F. (989). Empirical studies of industries with market power. In R. Schmalensee & R.Willig (Eds.), Handbook of industrial organization, Vol, 2, Amsterdam: Elsevier: 0-057. - Chamberlin, E.H. (933). The theory of monopolistic competition. Harvard University Press. - Färe, R., Primont, D. (995). Multi-output production and duality: Theory and applications. Boston, MA: Kluwer. - Greene, W. (2005). Fixed and Random effects in stochastic frontier models. Journal of Productivity Analysis, 23: 7-32. - Germeshausena, R., Pankeb, T. & Wetzelb, H. (204). Investigating the influence of firm characteristics on the ability to exercise market power - a stochastic frontier analysis approach with an application to the iron ore market. Institute of Energy Economics at the University of Cologne, Working Paper No. 4/7. - Iwata, G. (974). Measurement of Conjectural Variations in Oligopoly. Econometrica, 42(5): 947-966. - Kumbhakar, S. C., Lovell, C. A. K. (2000). Stochastic frontier analysis. Cambridge: Cambridge University Press. - Kumbhakar, S.C., S. Baardsen, and G. Lien. (202). A new method for estimating market power with an application to Norwegian sawmilling. Review of Industrial Organization, 40: 09-29. - Lerner, A. P. (934). The concept of monopoly and the measurement of monopoly power. Review of Economic Studies, (3): 57-75. - Lopez, A. Zheng, B. and Azzam, C. (205). Oligopoly Power in the Food dustr s v s t d: St hast Fr t r r a h. ss at s 5 & WAEA Joint Annual Meetings, San Francisco, California, July: 26-28. - Orea, L. and Steinbuks, J. (202). Estimating market power in homogenous product markets using a composed error mode: application to the California electricity market. CWPE Working Paper 220. - Perloff, J. M. Karp, L. S. & Golan, A. (2007). Estimating market power and strategies. New York, NY: Cambridge University Press.
فصلىام مدلسازی اقتصادی )سال یازد م شمار»پیاپی ;7«ب ار :=7( :6 - Robinson, J. (933). The economics of imperfect competition. London: Macmillan. - Schmalensee, R. (202). On a level with dentists? Reflections on the evolution of industrial organization. Review of Industrial Organization, 4 (3): 57-79. - Ullah, A., Ghani, E. and Javed, A. Y. (203). Market power and industrial performance in Pakistan. PIDE, Working Paper, 88. - Weiher, J. C. Sickles, R. C. and Perloff, J. M. (2002). Market power in the US airline industry. In D. J. Slottje (Ed.), Measuring Market Power: 309 324. - Wolfram, C. D. (999). Measuring market power in the British electricity spot market. American Economic Review, 89(4): 805-826.